بهترین زمان‌های مطالعه برای افزایش بازدهی یادگیری

یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های دانش‌آموزان این است که در چه زمان‌هایی از روز بهترین بازدهی را از مطالعه خود خواهند داشت. همه ما تمایل داریم که با صرف کمترین زمان و انرژی، بهترین نتیجه را از مطالعات خود بگیریم.

اما آیا واقعاً زمان خاصی وجود دارد که برای مطالعه مناسب‌تر باشد؟ یا اینکه این مسئله به فرد بستگی دارد؟

در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم و با بررسی زمان‌های مناسب برای مطالعه، راهکارهایی برای افزایش راندمان یادگیری ارائه دهیم.

پادکست بهترین زمان‌های مطالعه برای افزایش بازدهی یادگیری

تاثیر ریتم بیولوژیکی بدن بر مطالعه

آیا تا به حال تجربه کرده‌اید که در یک روز صبح زود مطالعه کنید و احساس کنید که مطالب به‌راحتی در ذهن شما جای می‌گیرند، ولی وقتی همان مطالب را شب هنگام مرور می‌کنید، احساس می‌کنید هیچ چیزی در ذهن شما باقی نمانده است؟

این مسئله به ریتم طبیعی بدن یا ساعت بیولوژیک مربوط می‌شود. بدن انسان در ساعات مختلف روز، سطح انرژی، تمرکز و توانایی پردازش اطلاعات متفاوتی دارد.

بنابراین، زمان مطالعه می‌تواند تأثیر مستقیمی بر عملکرد مغز داشته باشد و زمانی که گفته می‌شود ساعات خاصی برای مطالعه مناسب‌تر هستند، این موضوع تصادفی نیست و ارتباط مستقیم با عملکرد مغز و بدن دارد.

بهترین زمان‌ها برای مطالعه

مطالعه در صبح زود: ۶ تا ۱۰ صبح

بسیاری از محققان بر این باورند که صبح‌ها به‌ویژه در ساعات ۶ تا ۱۰ صبح، مغز ما در بالاترین سطح هوشیاری قرار دارد. دلیل این امر این است که بعد از یک خواب شبانه، مغز فرصت استراحت داشته و اطلاعات قبلی را مرتب کرده و آماده دریافت اطلاعات جدید است.

این زمان بهترین زمان برای یادگیری دروس سنگین و تحلیلی مانند ریاضی، فیزیک و زیست‌شناسی است.به همین دلیل، مشاوره کنکور به داوطلبان توصیه می‌کند که برای مرور این دروس، از ساعات صبح استفاده کنند.

اما برای یادگیری مطالب حفظی مانند تاریخ یا لغات زبان، این زمان مناسب نیست، زیرا مغز بیشتر بر تحلیل و تفکر تمرکز دارد و نمی‌تواند به‌خوبی مطالب حفظی را جذب کند.

در صورتی که شب‌ها بیدار باشید و خواب کافی نداشته باشید، این زمان طلایی مطالعه را از دست خواهید داد و بازدهی شما در دروس تحلیلی به‌شدت کاهش خواهد یافت.

مطالعه در اواسط روز: ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر

در این زمان، سطح انرژی شما ممکن است کمی کاهش یابد، اما هنوز قادر خواهید بود به مطالعه ادامه دهید. خستگی شما به حدی نخواهد بود که از مطالعه جلوگیری کند، اما بهترین فعالیت‌ها در این زمان، مرور درس‌ها، خلاصه‌نویسی، تست‌زنی و حل تمرین‌ها است.

این زمان مناسب برای یادگیری مطالب جدید و سنگین نیست، زیرا مغز شما به تدریج خسته می‌شود و نمی‌تواند اطلاعات جدید را به‌خوبی پردازش کند.

مطالعه در بعدازظهر: ۲ تا ۵ بعدازظهر

در این زمان، سطح انرژی بدن کاهش می‌یابد و ممکن است احساس خواب‌آلودگی کنید. برای مقابله با این مشکل، می‌توانید یک استراحت کوتاه مانند خواب نیمروزی ۳۰ دقیقه‌ای یا نوشیدن یک نوشیدنی انرژی‌زا مانند قهوه داشته باشید.

این زمان برای مرور مطالبی که قبلاً مطالعه کرده‌اید، بسیار مناسب است. همچنین، به دلیل کاهش توان مغز، از یادگیری دروس جدید و مطالب سنگین خودداری کنید.

مطالعه در اوایل شب: ۶ تا ۹ شب

یکی از بهترین زمان‌ها برای مطالعه به‌ویژه برای افرادی که شب‌ها راحت‌تر تمرکز می‌کنند، ساعات ۶ تا ۹ شب است. در این ساعت‌ها، مغز برای جمع‌بندی و سازماندهی اطلاعات به بهترین شکل عمل می‌کند و انرژی کافی برای یادگیری مطالب جدید و سخت‌تر دارد.

مشاور کنکور تجربی به داوطلبان توصیه می‌کند که برای مطالعه دروس حفظی مانند تاریخ، لغات زبان، فرمول‌ها و نکات مهم از این زمان بهره‌مند شوند. اما برای دروس تحلیلی که نیاز به تفکر عمیق دارند، این ساعت‌ها بهترین زمان نیستند.

مطالعه در آخر شب: ۹ شب تا ۱۲ شب

این زمان برای برخی افراد که عادت به مطالعه شبانه دارند، مناسب است، اما برای همه توصیه نمی‌شود. مطالعه در این ساعات ممکن است باعث کاهش کیفیت خواب شود و برای کسانی که عادت به شب بیداری ندارند، مناسب نباشد.

اگر در این زمان مطالعه می‌کنید، بهتر است از آن برای مرور نکات کلیدی و خواندن مطالب ساده استفاده کنید و از یادگیری دروس سنگین و فشرده پرهیز کنید.

نکات مهم برای استفاده بهینه از زمان‌های مطالعه

حالا که با زمان‌های مناسب مطالعه آشنا شدیم، در ادامه چند نکته کاربردی برای استفاده بهینه از این زمان‌ها ارائه می‌دهیم:

شناخت ریتم بدن خود

هر فرد ریتم خاص خود را دارد. برخی از افراد صبح‌ها بیشتر می‌توانند تمرکز کنند، برخی در عصر و برخی دیگر در شب بازدهی بیشتری دارند.

مشاور کنکور انسانی به داوطلبان توصیه می‌کند که برای شناخت زمان مناسب برای مطالعه خود، چند روز زمان‌های مختلف را امتحان کنند و ببینند در چه زمانی بهترین عملکرد را دارند.

بنابراین، نمی‌توان زمان مشخصی را به‌عنوان بهترین زمان برای همه توصیه کرد.

استفاده از تکنیک پومودورو

تکنیک پومودورو به این صورت است که ۲۵ دقیقه مطالعه کنید و سپس ۵ دقیقه استراحت داشته باشید. این روش به مغز کمک می‌کند که خسته نشود و بازدهی شما افزایش یابد.

استفاده از این تکنیک به‌ویژه در ساعات شب که مغز زودتر خسته می‌شود، بسیار مفید است.

توجه به نور طبیعی

مطالعه در نور طبیعی، به‌ویژه در کنار پنجره، باعث می‌شود که چشمان شما کمتر خسته شوند و مغز به‌خوبی اطلاعات را پردازش کند. بنابراین، سعی کنید در ساعات روز که نور طبیعی بیشتری دارید، مطالعه کنید.

تغییر محیط مطالعه

اگر همیشه در یک مکان ثابت مطالعه می‌کنید و احساس می‌کنید که ذهن‌تان خسته شده، تغییر محیط می‌تواند به شما کمک کند.

مشاوره کنکور ریاضی به داوطلبان پیشنهاد می‌دهد که به‌عنوان مثال، یک روز در کتابخانه و روز دیگر در اتاق دیگر مطالعه کنند. تغییر محیط باعث می‌شود که ذهن شما تازه شود و انگیزه بیشتری برای مطالعه پیدا کنید.

خواب کافی

کمبود خواب موجب کاهش تمرکز و فراموشی می‌شود. برای حفظ تمرکز و عملکرد بهتر در زمان مطالعه، باید حداقل ۶ تا ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید. خواب روزانه نمی‌تواند خواب شبانه را جبران کند، بنابراین حتماً خواب کافی را رعایت کنید.

نتیجه‌گیری

بهترین زمان مطالعه برای هر فرد متفاوت است، اما به‌طور کلی، صبح‌ها برای دروس تحلیلی، شب‌ها برای مرور و عصرها برای تست‌زنی مناسب هستند. مهم‌ترین نکته این است که ریتم بدن خود را بشناسید و از آن بهره‌برداری کنید.

همچنین، تکنیک‌هایی مانند پومودورو، تغییر محیط و خواب کافی می‌توانند تأثیر زیادی در بهبود کیفیت مطالعه داشته باشند. با استفاده از این نکات، می‌توانید بازدهی خود را افزایش داده و بهترین نتیجه را از مطالعه‌تان بگیرید.

سوالات متداول